Ισμέτ Ινονού
Ο Ισμέτ Ινονού (Mustafa İsmet İnönü[8], 24 Σεπτεμβρίου 1884 - 25 Δεκεμβρίου 1973[9]), αρχικά Ισμέτ Πασάς, ήταν Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1884 και πέθανε στην Άγκυρα το 1973.[9] Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή στη Κωνσταντινούπολη απ΄ όπου και ακολούθησε αρχικά το στρατιωτικό στάδιο και στη συνέχεια το πολιτικό.[10]
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με το ξέσπασμα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου ο Ισμέτ πασάς κατόπιν εντολής του ιδίου του Σουλτάνου εισήλθε στο πόλεμο όπου προελαύνοντας ανακατέλαβε τμήματα της Ανατολικής Θράκης μεταξύ των οποίων και την Αδριανούπολη που είχαν καταληφθεί από τους Βουλγάρους. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ισμέτ Πασάς όπως λεγόταν τότε πολέμησε στη Παλαιστίνη εναντίον των Αγγλικών δυνάμεων, στη συνέχεια υποχωρώντας έγινε αρχηγός του επιτελείου του Κεμάλ Ατατούρκ κατά τις εναντίον των Ρώσων επιχειρήσεις στην Ανατολική Τουρκία.
Κατά τη διάρκεια της ελληνικής μικρασιατικής εκστρατείας ήταν στενός συνεργάτης του Κεμάλ, μέλος του επαναστατικού επιτελείου και διοικητής του δυτικού μετώπου, όπου διεύθυνε τις περί το χωριό Ινονού μάχες, τον Δεκέμβριο του 1920, και τον Μάρτιο του 1921 από το οποίο χωριό έλαβε το προσωνύμιο και στη συνέχεια επίθετο, όταν αργότερα επιβλήθηκε από τον Κεμάλ με τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, η εφαρμογή των ονοματεπωνύμων.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας Σαγγαρίου-Αγκύρας του Ελληνικού Στρατού τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο του 1921 ηγήθηκε των κεμαλικών δυνάμεων ως αρχιστράτηγος του δυτικού μετώπου μαζί με τον ίδιο τον Κεμάλ Ατατούρκ, που ανέκοψαν την επίθεση του Ε.Σ και τον ανάγκασαν να επιστρέψει στις βάσεις του στο Εσκί-Σεχίρ.
Πολιτική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στενός πλέον συνεργάτης και αφοσιωμένος βοηθός του Κεμάλ ονομάσθηκε, με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας στις 29 Οκτωβρίου του 1922, Πρωθυπουργός της Τουρκίας.[11] Παρά ταύτα παρέμεινε στη θέση του πρωθυπουργού μέχρι το 1937 που παραιτήθηκε αιφνίδια.[12] Ένα χρόνο μετά, το 1938 που πέθανε ο Κεμάλ, ο Ινονού εκλέχθηκε ομόφωνα Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαδεχόμενος τον Κεμάλ στην αρχηγία του ΡΛΚ.[13]
Ο Ινονού διατήρησε τη θέση του προέδρου μέχρι τις 22 Μαΐου του 1950 όταν η εθνοσυνέλευση που προήλθε από τις εκλογές του ίδιου μήνα, όπου ηττήθηκε κατά κράτος το ΡΛΚ, ψήφισε τον Τζελάλ Μπαγιάρ.[14] Ο Ινονού αποσύρθηκε τότε από την πολιτική για δέκα χρόνια, όταν επέστρεψε το 1960 με το πραξικόπημα της ίδιας χρονιάς.[15]
Παρατηρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ισμέτ Ινονού ήταν εκείνος που υπέγραψε ως πληρεξούσιος της Τουρκίας τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923)[16] καθώς και το Σύμφωνο Φιλίας Ελλάδας Τουρκίας το 1930 στην Άγκυρα. Και τα δύο παραπάνω ιστορικά κείμενα υπεγράφησαν από πλευράς της Ελλάδας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.[17]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13605357m. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6322jd6. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 9276888. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13605357m. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ www
.mfa .gov .tr / _disisleri-bakanlari-listesi .tr .mfa. - ↑ www
.tbmm .gov .tr /yayinlar /hukumetler /hukumetler _cilt _1 .pdf. - ↑ TBMM ALBÜMÜ • 1920-2010 • 4. CİLT • 1960-1983 (PDF) (στα Τουρκικά). Ankara: TBMM. 2010. σελ. 79. ISBN 978-975-8805-05-1.
- ↑ 9,0 9,1 «İsmet İnönü kimdir? İşte 'Milli Şef' İsmet İnönü'nün hayatı…». www.sozcu.com.tr (στα Τουρκικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri. Αγκυρα: T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları (Εκδόσεις της Διεύθυνσης Ιστορίας Πολέμου του Γενικού Επιτελείου της Δημοκρατίας της Τουρκίας). 1972. σελ. 186.
- ↑ «İsmet İNÖNÜ». Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Sayın İsmet İnönü'nün Özgeçmişi / T.C. Dışişleri Bakanlığı». www.mfa.gov.tr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ «Cumhuriyet Döneminin İlk Başbakanlığı – İnönü Vakfı, İsmet İnönü, İsmet İnönü Kimdir, İsmet İnönü Hayatı, İsmet İnönü Resimleri» (στα Τουρκικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ «T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Celal BAYAR». www.tccb.gov.tr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ «İNÖNÜ, Mustafa İsmet». TDV İslâm Ansiklopedisi (στα Τουρκικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
- ↑ Cleveland, William L., and Martin P. Bunton. A History of the Modern Middle East. Boulder: Westview, 2013. Print.
- ↑ «Atatürk Dönemi Türkiye-Yunanistan İlişkileri (1923-1938)». Atatürk Ansiklopedisi (στα Τουρκικά). 9 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2023.
